ADLİ KONTROL TEDBİRİ OLARAK İMZA ATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

7 Görüntüleme 24 Haziran 2025, 13:13

1. GİRİŞ

Ceza yargılamasında tutuklama, temel haklara ağır bir müdahale olduğundan, bu tedbir yerine başvurulabilecek daha hafif önlemler giderek daha çok önem kazanmaktadır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenen adli kontrol tedbirleri, bu ihtiyacın karşılanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu tedbirlerden biri de şüpheli veya sanığın belirli aralıklarla belirlenen kolluk birimine imza atma yükümlülüğüdür.

2. HUKUKİ DAYANAK

İmza yükümlülüğü, CMK m. 109/3-a bendinde düzenlenmiştir:

“Hakim veya mahkeme, şüpheli ya da sanığın, belirli bir süreyle, belirlenen yerleşim birimi dışına çıkmamasına veya belirli gün ve saatlerde en yakın kolluk birimine imza vermesine karar verebilir.”

Bu tedbir, tutuklamaya alternatif olarak uygulanabilecek en hafif yükümlülüklerden biri olup, özellikle kaçma şüphesi bulunan ancak tutuklama ölçüsüz kalacak kişilerde tercih edilmektedir.

3. UYGULAMA KOŞULLARI

Karar veren makam: Sulh ceza hakimliği, mahkeme veya soruşturma evresinde savcının talebiyle hakim
Süre: Tedbirin süresi başta belirlenir, ihtiyaç halinde kaldırılabilir veya süresi uzatılabilir.
İmza günü ve saati: Uygulamada genellikle haftada 1 veya 2 gün, sabah 09:00 – 17:00 arasında bir saat aralığında uygulanır.
İmza yeri: Kişinin ikamet adresine en yakın polis merkezi veya jandarma karakolu

4. TEDBİRE AYKIRILIK VE SONUÇLARI

Şüpheli veya sanık belirlenen günlerde imza yükümlülüğünü yerine getirmezse, bu durum ilgili kolluk birimince tutanağa bağlanarak savcılığa bildirilir. Bunun sonucunda:

Tedbirin sıkılaştırılması (örneğin konutu terk etmeme)
Yeni bir adli kontrol tedbiri
Tutuklamaya sevk mümkündür (CMK m. 112).

Ancak bu yaptırımların uygulanması için mazeretsiz ve sürekli ihlal gerekir. Örneğin, hastalık, kaza veya mücbir sebep durumları varsa belgelenerek tedbirin ihlali oluşmayacaktır.

5. ELEKTRONİK TAKİP ve İMZA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Bazı uygulamalarda imza yükümlülüğüne ek olarak veya onun yerine elektronik kelepçe de devreye girmektedir. Ancak bu, özellikle fiziki takibin zayıf olduğu yerlerde tercih edilir. İmza tedbiri hâlâ en yaygın uygulanan adli kontrol türüdür.

6. AVUKAT AÇISINDAN PRATİK NOTLAR

Tedbirin kaldırılması veya değiştirilmesi için başvuru: Şüpheli düzenli şekilde imza atıyor ve başka bir risk yoksa, tedbirin kaldırılması talep edilmelidir.
Tedbirin ihlali durumunda savunma: Mazeret belgesi ile birlikte savunma sunulmalı, müvekkilin iyi niyetli tutumu vurgulanmalıdır.
Tedbirin ölçüsüz olduğunu düşünüyorsanız: Üst derece mahkemeye itiraz ederek kaldırılmasını talep edin.

7. SONUÇ

Adli kontrol kapsamında imza uygulaması, şüpheli ya da sanığın yargılama sürecinde kaçmaması ve sürece katılımını sağlamak amacıyla kullanılan etkili ve hafif bir tedbirdir. Ancak uygulama sırasında ölçülülük, kişisel koşulların dikkate alınması ve insan onuruna saygı temel ilkeler olmalıdır. Savunma avukatları bu süreci yakından takip ederek, gereksiz özgürlük kısıtlamalarının önüne geçebilir.

Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki destek için iletişime geçiniz.