Adli Tatilde Görülebilecek Dava ve İşler (HMK m. 103) – Kapsamlı Uygulama Rehberi
1. Giriş
Adli tatil, mahkemelerin yıllık çalışma düzenine ilişkin olarak tanımlanmış bir dinlenme dönemidir. Ancak bu dönemde adli faaliyetler tamamen durmaz; bazı dava ve işler, ivedi niteliği veya kanuni düzenlemeler gereği görülmeye devam eder. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 103. maddesi, adli tatilde hangi dava ve işlerin görülebileceğini ayrıntılı şekilde düzenlemiştir.
2. Adli Tatilin Zamanı ve Niteliği
-
Adli tatil, her yıl 20 Temmuz – 31 Ağustos tarihleri arasında uygulanır.
-
Ancak bu sürede tüm davalar durmaz; bazıları görülmeye devam eder.
-
HMK m. 103, adli tatilde görülebilecek istisnai nitelikteki dava ve işleri belirlemiştir.
3. HMK m. 103’e Göre Adli Tatilde Görülebilecek Dava ve İşler
a) Geçici Hukuki Koruma Talepleri (madde 103/1-a)
-
İhtiyati tedbir
-
İhtiyati haciz
-
Delil tespiti
-
Deniz raporu alınması
-
Dispeçci atanması
-
Bu işlemlere yönelik itiraz ve başvurular
-
Uygulamada en sık rastlanan: kira alacağı, nafaka alacağı için ihtiyati haciz talepleri.
b) Aile Hukukuna İlişkin Davalar (madde 103/1-b)
-
Nafaka davaları (tedbir, iştirak, yoksulluk vs.)
-
Soybağı (babalık, tanıma iptali vs.)
-
Velayet davaları
-
Vesayet ve kayyımlık işlemleri
-
Bu davalar sosyal yönü ve çocuğun üstün yararı gereği adli tatilde de yürütülür.
c) Nüfus Kayıt Düzeltme Davaları (madde 103/1-c)
-
İsim, soyisim, doğum tarihi değişiklikleri
-
Cinsiyet değişikliği
-
Diğer kayıt düzeltmeleri
ç) İş Hukukuna İlişkin Davalar (madde 103/1-ç)
-
Hizmet sözleşmesine dayalı işçi alacakları
-
İşe iade davaları
-
Fazla mesai, kıdem/ihbar tazminatı talepleri
-
İşçi lehine yorum ilkesi ve ekonomik mağduriyet gerekçesiyle adli tatilde görülür.
d) Kayıp Belgesi ve Kıymetli Evrakın İptali (madde 103/1-d)
-
Ticari defterlerin kaybı
-
Çek, bono, poliçe gibi kıymetli evrakın iptali
e) Konkordato, İflas ve Yeniden Yapılandırma (madde 103/1-e)
-
Konkordato geçici ve kesin mühlet kararları
-
İflas istemleri
-
Şirketlerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılması
-
Zamanla yarışılan süreçler olduğu için tatilde de devam eder.
f) Adli Tatilde Yapılmasına Karar Verilen Keşifler (madde 103/1-f)
-
Özellikle hasara maruz yapılar, bozulabilir deliller gibi nedenlerle
-
Mahkeme daha önce keşfe adli tatilde yapılmak üzere karar verdiyse, işlem yapılır.
g) Tahkime İlişkin Mahkeme İşleri (madde 103/1-g)
-
Tahkim hakemlerinin atanması
-
Hakem kararının tenfizi veya iptali gibi işlemler
ğ) Çekişmesiz Yargı İşleri (madde 103/1-ğ)
-
Vasiyetnamenin açılması
-
Mirasçılık belgesi
-
Veraset ilamı
-
Gaiplik başvurusu
h) Kanunda “İvedi” Olduğu Belirtilen veya Mahkemece İvedi Görülmesine Karar Verilen Dava ve İşler (madde 103/1-h)
-
İvedilik kanunen öngörülmüşse (örneğin: 6284 sayılı yasa kapsamında koruma kararı)
-
Ya da tarafın talebiyle mahkeme, işin ivedi olduğuna karar verirse
4. Adli Tatilde Duruşma Yapılabilir mi?
-
HMK m. 103/2’ye göre, adli tatilde görülebilecek işlerde dahi:
-
Tarafların rızasıyla,
-
Veya bir tarafın yokluğunda yürüyorsa, diğer tarafın talebiyle,
Dava adli tatilden sonraya ertelenebilir.
-
5. Diğer İşlemler – Adli Tatil Engel Değildir (madde 103/3)
Adli tatil süresince aşağıdaki işlemler de yapılabilir:
-
Dava, karşı dava, temyiz, istinaf, cevap dilekçeleri alınır.
-
Yenileme dilekçeleri alınır.
-
İlam yazımı
-
Tebligat işlemleri
-
Dosyanın başka mahkemeye, BAM’a veya Yargıtay’a gönderilmesi
6. HMK m. 103/4 – BAM ve Yargıtay’da da Geçerli
Adli tatil düzenlemeleri;
-
Bölge adliye mahkemeleri (istinaf)
-
Yargıtay (temyiz) işlemlerinde de aynen uygulanır.
7. Sonuç
Adli tatil döneminde yargı hizmetleri tamamen durmaz; özellikle sosyal önemi yüksek, ekonomik mağduriyet yaratabilecek veya gecikmesinde sakınca bulunan işler, HMK m. 103 kapsamında adli tatilde de yürütülür. Bu dönemde görev yapan avukatların, müvekkil haklarını korumak adına bu hükümlere hâkim olmaları zorunluluktur.
Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki destek için iletişime geçiniz.
