BORÇLU OLMAYAN KİŞİYE KARŞI İCRA TAKİBİ BAŞLATMAK

8 Görüntüleme 16 Eylül 2025, 12:41

1. Giriş

İcra ve İflas Hukukunda takip başlatma hakkı, alacaklıya tanınmış güçlü bir hukuki imkândır. Ancak bu hakkın kötüye kullanılması, özellikle borçlu olmayan bir kişiye karşı icra takibi yapılması, ciddi hak ihlallerine yol açar. Bu tür uygulamalar hem borçlunun temel hak ve özgürlüklerini zedeler hem de alacaklının kötü niyetli davranışını gündeme getirir.

2. Borçsuz Kişiye İcra Takibi Başlatılmasının Hukuki Niteliği

Takip Hakkı Kötüye Kullanma: Borcu bulunmayan bir kişiye karşı takip açmak, dürüstlük kuralına (TMK m. 2) aykırıdır.
Haksız İcra Takibi: İcra takibi, borç ilişkisine dayanmadığı için hukuka aykırıdır.
Kişilik Haklarına Saldırı: Haksız takip nedeniyle kişinin şeref ve itibarının zedelenmesi durumunda manevi tazminat hakkı doğabilir.

3. Borçsuz Kişinin Başvurabileceği Hukuki Yollar

a) İtiraz

Borçlu olmadığı halde hakkında ilamsız takip başlatılan kişi,

Ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde icra dairesine itiraz edebilir (İİK m. 62).
İtirazla birlikte takip durur.

b) İtirazın İptali / İtirazın Kaldırılması

Alacaklı, itiraza rağmen takibi sürdürmek isterse, mahkemeye başvurmalıdır. Bu aşamada borçsuz kişi, delilleriyle birlikte borçsuzluğunu ispat edebilir.

c) Menfi Tespit Davası

Borçsuz kişi, alacaklıya karşı borçlu olmadığının tespiti için menfi tespit davası açabilir (İİK m. 72).

Takipten önce açılırsa: İcra takibi başlamadan hukuki belirlilik sağlanır.
Takipten sonra açılırsa: Mahkeme borçsuzluğu tespit eder, icra takibi sonlandırılır.

d) İstirdat Davası

Borçsuz kişi, haksız icra takibi sonucu ödeme yapmak zorunda kalmışsa, ödediği bedeli istirdat davasıyla geri alabilir (İİK m. 72/son).

e) Tazminat Davası

Kötü niyetli veya ağır kusurlu icra takibi nedeniyle borçsuz kişi, alacaklıya karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
Yargıtay uygulamasına göre kötü niyetin varlığı halinde, ayrıca icra inkar tazminatı da gündeme gelir.

4. Yargıtay Kararları

“Borçlu olmadığı halde hakkında takip yapılan kişinin, borçsuzluğunu ispat etmesi halinde menfi tespit ve istirdat davası açabileceği gibi, kötü niyetin varlığı halinde manevi tazminata da hak kazanacağı kabul edilmelidir.”
“Alacaklının borçlu olmadığını bildiği kişiye karşı takip başlatması, dürüstlük kuralına aykırıdır. Bu durumda borçlu, alacaklıya karşı manevi tazminat talebinde bulunabilir.”

5. Sonuç

Borçlu olmayan kişiye karşı icra takibi başlatılması:

Haksız takip niteliğindedir,
Kişilik haklarını zedeler,
İtiraz, menfi tespit ve tazminat davalarıyla hukuken bertaraf edilebilir.

Alacaklıların, takibe girişmeden önce borçlunun gerçekten borçlu olup olmadığını kontrol etmesi gerekir. Aksi halde hem takip iptali hem de tazminat yükümlülüğü ile karşılaşmaları kaçınılmazdır.

Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki destek için iletişime geçiniz.