EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ: YASAL MAL REJİMİNİN TEMELİ (EVLİLİK BİRLİĞİ DEVAM EDERKEN)

4 Görüntüleme 26 Haziran 2025, 15:39

1. Giriş

Türk Medeni Kanunu’nun 2002 yılında yürürlüğe giren 4721 sayılı yeni düzenlemesiyle birlikte, eşler arasında aksine bir sözleşme yapılmadıkça geçerli olan yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimi olmuştur (TMK m. 202/1). Bu rejim, hem eşlerin ekonomik bağımsızlıklarını korumayı hem de evlilik birliğinde birlikte edinilen malların adil şekilde paylaşımını sağlamayı amaçlamaktadır.

2. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Tanımı ve Kapsamı

TMK m. 218:

“Edinilmiş mallara katılma rejimi, eşlerin evlilik süresince edindikleri malların her birine ait olduğunu, ancak rejimin sona ermesi hâlinde bu malların tasfiye edilerek eşler arasında paylaşılmasını öngören bir mal rejimidir.”

Bu rejimde her eş, kendi kişisel mallarının maliki olur; ancak edinilmiş malların artık değeri üzerinden diğer eş, tasfiye anında katılma alacağı talep edebilir.

3. Edinilmiş Mal Nedir?

TMK m. 219 gereğince edinilmiş mallar şunlardır:

Çalışma karşılığı edinilen maaş, ücret, ikramiye, prim vb.
Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurumlarının yaptığı ödemeler (iş kazası, kıdem tazminatı vb.).
Malvarlığına dahil olan kira gelirleri, faizler, işletme kazancı.
Kişisel malların gelirleri.
Edinilmiş malların yerine geçen değerler.

4. Kişisel Mallar Nelerdir?

TMK m. 220 gereğince kişisel mallar:

Evlilik öncesi sahip olunan mallar,
Miras yoluyla veya karşılıksız kazanımla elde edilen mallar (bağış, vasiyet),
Manevi tazminatlar,
Kişisel kullanım eşyaları,
Kişisel malların yerine geçen değerler.

5. Mal Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiye

Edinilmiş mallara katılma rejimi, ölüm, başka mal rejimine geçiş veya boşanma ile sona erer. Rejim sona erdiğinde, artık değer hesaplanır:

Artık değer = Edinilmiş malın toplam değeri – Borçlar – Değer artış payı.
Eş, diğer eşin artık değerinin yarısı üzerinde katılma alacağı talep eder (TMK m. 231-236).

6. Yargıtay İçtihadı ile Rejimin Uygulaması

Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, edinilmiş mallara katılma rejiminin tasfiyesine dair şu temel ilkeleri benimsemiştir:

Rejim sona erdiğinde mevcut olan mallar, tasfiye kapsamına girer (TMK m. 227).
Bu malların rayiç (sürüm) değeri, tasfiye tarihinde esas alınır.
Eşlerden biri ev hanımı olsa dahi, evliliğe katkısı nedeniyle katılma alacağı hakkına sahiptir.

7. Sonuç

Edinilmiş mallara katılma rejimi, günümüz evliliklerinde adil paylaşımı esas alan bir sistemdir. Eşler evlilik boyunca bireysel mülkiyetlerini korurken, tasfiye anında edinilmiş malların değeri üzerinden ortaklık sağlanmaktadır. Bu rejim, özellikle boşanma halinde mal paylaşımı davalarının temel dayanağı olup, uygulamada birçok uyuşmazlığa konu olmakta ve Yargıtay’ın içtihatlarıyla şekillenmektedir.

Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki dstek için iletişime geçiniz.