FESHE BAĞLI OLMAYAN ALACAKLAR
1. Giriş
İş hukukunda, iş sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte doğan birçok alacak türü bulunmaktadır. Bunların bir kısmı iş sözleşmesinin sona erme biçimine bağlı olarak talep edilebilecekken, bazı alacaklar ise fesih işleminden bağımsız olarak, sözleşme devam ederken doğmuş ya da fesih şekline bağlı olmaksızın talep edilebilir. Bu tür alacaklara uygulamada “feshe bağlı olmayan alacaklar” denilmektedir.
2. Feshe Bağlı Alacaklar ile Feshe Bağlı Olmayan Alacakların Ayırımı
Feshe bağlı olmayan alacaklar, iş sözleşmesi devam ederken veya her türlü sona erme halinde talep edilebilen alacaklardır. Bu ayrım özellikle belirsiz alacak davası ve arabuluculuk şartı açısından önemlidir.
| Alacak Türü | Feshe Bağlı mı? |
|---|---|
| Kıdem Tazminatı | Evet |
| İhbar Tazminatı | Evet |
| Fazla Mesai Ücreti | Hayır |
| Hafta Tatili Ücreti | Hayır |
| Ulusal Bayram Genel Tatil | Hayır |
| Yıllık İzin Ücreti | Evet (sözleşme feshi sonrası doğar) |
| Ücret, prim, ikramiye | Hayır |
| Asgari Geçim İndirimi | Hayır |
| Yol-yemek ücreti | Hayır |
3. Feshe Bağlı Olmayan Alacakların Özellikleri
-
İş sözleşmesi devam ederken dava konusu yapılabilir.
-
Arabuluculuğa başvuru şartı fesih olmasa dahi geçerlidir.
-
Bu alacaklar için süre bakımından zamanaşımı, ücret alacakları açısından 5 yıldır.
-
Fesih şekline bağlı olmadığından işçi haklı-haksız, geçerli-geçersiz fesih ayrımı yapılmaksızın bu alacakları talep edebilir.
4. Yargıtay Uygulaması
“Fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ve ulusal bayram genel tatil ücret alacakları feshe bağlı olmayıp, iş sözleşmesi devam ederken de talep edilebilecek alacaklardır.”
“İşçinin hafta tatili ücreti, fazla mesai ücreti gibi alacakları iş sözleşmesinin sona erme biçimine bakılmaksızın talep edilebilir.”
5. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
-
İşçi hala çalışırken ücret, fazla mesai, hafta tatili, AGİ gibi alacaklarını dava ya da arabuluculuk yoluyla talep edebilir.
-
Feshe bağlı olmayan alacaklar, işçi lehine zamanaşımı açısından önemlidir. Sözleşme devam ederken zamanaşımı işler.
-
Feshe bağlı olmayan alacaklar için yapılan ödemelerde, her bir kalemin açıkça belirtilmesi gerekir. Aksi halde ibraname geçersiz sayılabilir.
6. Arabuluculuk Sürecinde Feshe Bağlılık Sorunu
Dava şartı arabuluculuk uygulamasında, işçi başvurusunda “fesih” varsa, kıdem ve ihbar tazminatı gibi alacaklar da görüşülmelidir. Ancak yalnızca feshe bağlı olmayan alacaklar (örneğin fazla mesai) talep ediliyorsa, fesih bildirimi gerekmez.
7. Sonuç
Feshe bağlı olmayan alacaklar, iş sözleşmesinin sona erip ermediğine bakılmaksızın talep edilebilen ve uygulamada sıklıkla dava konusu yapılan alacaklardır. Özellikle fazla mesai, hafta tatili, yol-yemek ücretleri, asgari geçim indirimi, prim gibi kalemler bu kapsamdadır. Bu alacaklar için doğru sınıflandırma yapmak, hem dava sürecini hem de arabuluculuk aşamasını doğrudan etkiler.
Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki destek için iletişime geçiniz.
