İCRA MAHKEMELERİNDE AYNI TAKİBE İLİŞKİN ŞİKAYETLERİN BİRLEŞTİRİLMESİ
1. Giriş
İcra ve İflas Hukuku, alacaklının alacağını cebri icra yoluyla tahsilini düzenleyen, kamu gücünün özel hukuktaki alacak ilişkilerine müdahalesini konu edinen bir alandır. Bu süreçte tarafların şikayet hakkı, hukuki denetimin temel dayanaklarından biridir. Ancak uygulamada, aynı takibe ilişkin birden fazla şikayet başvurusunun ayrı ayrı incelenmesi, çelişkili kararların ortaya çıkmasına ve yargılamanın gereksiz yere uzamasına sebebiyet verebilmektedir. Bu nedenle, aynı takibe ilişkin şikayetlerin birleştirilmesi, hem yargılamanın tek elden yürütülmesi hem de usul ekonomisinin sağlanması açısından önemlidir.
2. Şikayet Kurumu ve Özellikleri
Şikayet, İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 16 ila 18. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Bu müesseseyle taraflar, icra memurunun işlemlerine veya kanunun açık hükümlerine aykırı durumlara karşı yargı yoluna başvurma imkânı bulurlar.
-
Şikayetin Süresi: Genellikle 7 gün olup, sürelere dikkat edilmemesi halinde hak kaybına uğranabilir.
-
Görevli Mahkeme: İcra Mahkemesi’dir.
-
Şikayet Türleri: Süreli şikayet, süresiz şikayet, hukuka aykırılık ve yetki yönünden şikayet gibi kategorilere ayrılır.
3. Aynı Takibe İlişkin Birden Fazla Şikayet Durumu
Uygulamada, borçlunun ya da üçüncü kişilerin aynı icra takibi içinde farklı sebeplerle birden fazla şikayet yoluna başvurduğu görülmektedir. Örneğin;
-
Haciz işleminin usulsüzlüğüne ilişkin şikayet,
-
Satış ilanının usulsüzlüğüne ilişkin şikayet,
-
Tahsil harcına veya faiz hesabına yönelik şikayet,
-
Takip talebinin içeriğine ilişkin şikayet...
Bu gibi durumlarda aynı takip dosyasına ilişkin çeşitli şikayetlerin farklı zamanlarda ve farklı dosya numaralarıyla açılması, icra mahkemelerinde iş yükünü artırdığı gibi, çelişkili kararlar verilmesine de sebep olabilir.
4. Birleştirme Talebi ve Hukuki Dayanağı
HMK m.166 ve devamı hükümleri, genel olarak aynı taraflar arasında, aynı ya da bağlantılı davaların birleştirilebileceğini düzenler. Her ne kadar icra mahkemeleri basit yargılama usulüne tâbi olsa da, hukuki yarar ve usul ekonomisi ilkeleri gereği şikayetlerin birleştirilmesi mümkündür.
-
Yargıtay 12. HD, 2017/9803 E. 2017/10647 K.: "Aynı takip dosyasına ilişkin farklı tarihli şikayetlerin ayrı dosyalar üzerinden yürütülmesi yerine, birleştirilerek tek dosyada değerlendirilmesi gerekir."
-
Yargıtay 12. HD, 2014/24639 E., 2015/13470 K.: “Usul ekonomisi gereği, aynı takibe yönelik şikayetler mümkün mertebe aynı dosyada incelenmelidir.”
5. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
-
Takip numarası ve şikayet konularının örtüşmesi: Şikayetler aynı takip dosyasına ilişkin olmalı.
-
Dosya numarası takibi: Birleştirme talebi yapılırken önce açılmış dosya tespit edilmeli ve sonraki şikayet dosyasının o dosyaya devri istenmeli.
-
Mahkemenin takdir yetkisi: Her ne kadar birleştirme uygun görülse de mahkemenin takdir yetkisi bulunduğu unutulmamalıdır.
-
Talepli olmalı: Şikayet dilekçesinde veya ayrı bir dilekçeyle birleştirme açıkça talep edilmelidir.
6. Sonuç
İcra mahkemelerinde, aynı takibe ilişkin çok sayıda şikayet başvurusunun birleştirilmesi, hem usul ekonomisi hem de kararların yeknesaklığı açısından zorunluluktur. Özellikle icra işlemlerinin hızla sonuçlandırılması gereken yapısı dikkate alındığında, birleştirme kararı verilmesi, yargının etkinliğini artıracaktır. Uygulamada ise bu taleplerin açıkça ve zamanında yapılması, hem hak kaybını önler hem de sürecin verimli ilerlemesine katkı sağlar.
Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki destek için iletişime geçebilirsiniz.
