İİK m. 355-356 Kapsamında Maaş Haczi: Yükümlülükler ve Yaptırımlar
1. Giriş
Maaş haczi uygulaması, borçlunun düzenli gelirine doğrudan el konulabilmesini sağlayan önemli bir cebri icra yöntemidir. 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun 355 ve 356. maddeleri, özellikle kamu görevlileri veya özel sektör çalışanlarının maaşlarına haciz konulması halinde işverenlerin ve kamu idarelerinin sorumluluklarını düzenlemektedir.
2. İİK m. 355: Maaş Haczi Bildirimi ve Yükümlülükler
2.1. Tebligatın Kanuni Muhatabı
İcra dairesi tarafından gönderilen maaş haczi yazısının muhatabı:
-
Kamu çalışanları için malmüdürlükleri, kurumun üst amiri veya ilgili birim sorumlusu;
-
Özel sektör çalışanları için ise işveren konumundaki şirket yetkilileri veya muhasebe yetkilileridir.
2.2. Bildirim Yükümlülüğü
Tebligatı alan kamu/özel muhataplar:
-
Haczin yapıldığını ve borçlunun maaş miktarını en geç bir hafta içinde icra dairesine bildirmekle yükümlüdür.
-
Borç sona erene kadar haczedilen miktarı kesip icra dairesine göndermekle de yükümlüdür.
2.3. Değişikliklerin Bildirilmesi
Borçlunun;
-
Maaşının kesilmesi,
-
Görev yerinin veya kurumunun değişmesi,
-
İş akdinin sona ermesi gibi durumlar derhal icra dairesine bildirilmelidir.
Yeni birim ya da amir de ayrıca durumdan haberdar edilmelidir.
3. İİK m. 356: Yükümlülüklere Uymayanlara Yaptırımlar
3.1. Mahkeme Kararına Gerek Yok
Yukarıdaki yükümlülüklere aykırı davrananlar hakkında:
-
İcra dairesi doğrudan işlem yapabilir, mahkeme kararına gerek yoktur.
-
Kesilmeyen veya gönderilmeyen maaş kesintisi tutarı, doğrudan sorumlunun maaşından veya mal varlığından tahsil edilir.
3.2. Rücu Hakkı
Bu kişilerin borçluya karşı, ödedikleri tutar kadar rücu hakkı vardır.
3.3. Kurumsal Sorumluluk
Kurumdaki herhangi bir görevlinin bilgi vermemesi hâlinde, ilgili kamu kurumu veya özel işletme de sorumlu hale gelir.
İcra dairesi bilgi talep ettiğinde, cevap verilmesi kurumun yükümlülüğüdür.
4. Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar
-
Tebligatın usulüne uygun yapılması önemlidir. Aksi halde sorumluluk doğmaz.
-
Kurumlar, tebligatı alan kişinin yetkili olup olmadığını mutlaka kontrol etmelidir.
-
Ödeme yapılmazsa, icra dairesi doğrudan memurun maaşına haciz koyabilir.
-
Kurumların ve işverenlerin bu konuda otomatik bir iç sistem oluşturması tavsiye edilir.
5. Yargıtay Uygulaması
Yargıtay, bu maddeleri yorumlarken özellikle işverenin savunmasını dinlemeden doğrudan icra dairesinin işlem yapabileceğini kabul etmektedir:
“İcra müdürlüğünce, kesinti yapmayan kamu kurumuna karşı doğrudan tahsil işlemi yapılabilir; ayrıca hüküm almaya gerek yoktur.”
“Ödeme emrine rağmen kesinti yapılmaması hâlinde, kamu görevlisi sorumlu tutulur ve bu miktar maaşından tahsil edilir.”
6. Sonuç
İİK m. 355 ve 356, hem borç tahsilini kolaylaştıran hem de kamu-özel tüm işverenlere ciddi yükümlülükler getiren hükümlerdir. Bu yükümlülüklere uyulmaması hâlinde, doğrudan yaptırımlar söz konusu olduğundan, özellikle muhasebe birimleri ve idari personelin bilinçlendirilmesi büyük önem taşır.
Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki destek için iletişime geçebilirsiniz.
