İLAMLI İCRA

10 Görüntüleme 09 Mayıs 2025, 17:18

Giriş

İcra hukuku, alacaklının devletin zor kullanma yetkisini kullanarak alacağını tahsil etmesine imkân sağlayan bir kamu hukuku alanıdır. Bu süreç, özellikle mahkemelerce verilmiş kesin hükümlerin yerine getirilmesinde önemli bir işlev üstlenir. Mahkeme kararları ya da ilam niteliğindeki belgeler dayanak gösterilerek başlatılan takiplere ilamlı icra takibi denir. Bu makalede ilamlı icra takibinin tanımı, dayanak belgeler, süreç, itiraz yolları ve dikkat edilmesi gereken hususlar ele alınacaktır.

1. İlamlı İcra Takibinin Tanımı

İlamlı icra takibi, bir mahkeme kararı veya ilam niteliğinde belgeye dayalı olarak başlatılan icra türüdür. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 24 ila 41. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Burada alacaklı, mahkemeden aldığı hükmü, devlet eliyle zorla yerine getirtebilir.

2. Dayanak Belgeler

İlamlı icra takibi yalnızca şu belgelere dayanılarak yapılabilir:

Mahkeme kararları (hüküm içeren ve kesinleşmiş kararlar)
Kesinleşmiş hakem kararları
İcra edilebilir nitelikteki ilamlar (boşanma kararları, nafaka hükümleri gibi)
İlam niteliğinde belgeler (Noter senetleri, kefalet senetleri, arabuluculuk son tutanağı - icra edilebilirlik şerhli)

3. Takip Talebi ve Süreç

İlamlı takip süreci şu adımlarla ilerler:

Takip Talebi: Alacaklı, ilamı ekleyerek icra dairesine başvurur.
İcra Emri: Takip talebi üzerine icra dairesi, borçluya icra emri gönderir.
Ödeme Süresi: Borçluya ödeme için yedi gün (veya tahliye gibi işlemlerde on veya onbeş gün) süre verilir.
Direnme Hâlinde Zorla İcra: Borçlu ödemez veya karar gereğini yerine getirmezse, cebri icra (haciz, tahliye, teslim) işlemleri başlatılır.

4. Borçlunun Hukuki Korunması ve İtiraz Yolları

İlamlı icrada genel anlamda itiraz değil, şikâyet ve menfi tespit gibi yollar mevcuttur. Ancak şu yollar mümkündür:

İcra Mahkemesine Şikâyet: Usul veya şekil yönünden hukuka aykırılık varsa (örneğin sürelerin yanlış hesaplanması).
İtirazın İptali Davası: İtirazla duran takipte alacaklı, itirazın haksız olduğunu ispat için genel mahkemede dava açabilir.
İstirdat Davası: Haksız yapılan ödeme geri istenebilir.
İcra Taksir Suçu Şikâyeti: Nafaka ilamında hükmedilen ödeme yapılmazsa, şikâyetle ceza sorumluluğu doğabilir.

5. Takip Türleri

İlamlı takip, konuya göre farklı şekillerde uygulanabilir:

Para ve Teminat Borçlarına İlişkin Takip: Hükmedilmiş alacaklar için yapılır.
Taşınır Teslimine Dair İlamların İcrası: Örneğin bir aracın teslimi.
Taşınmazın Tahliyesi veya Teslimi: Kiracının tahliyesi gibi.
Çocuk Teslimi: Boşanma kararlarında çocukla kişisel ilişki kurulması durumları.

6. Zamanaşımı Süreleri

İlamlar için zamanaşımı süresi 10 yıldır. Bu süre, ilamın kesinleşmesinden itibaren başlar.
Nafaka alacakları bakımından her bir taksit için ayrı ayrı 1 yıllık zamanaşımı uygulanır.

7. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

İcra emri gönderilmeden doğrudan cebri icra yapılamaz.
Kesinleşme şerhi gerektiren ilamlar (örneğin boşanma) ile infazı kesinleşmeden yapılabilecek ilamlar (tedbir nafakası gibi) ayırt edilmelidir.
Hatalı tebligat, takibin iptaline ya da işlemlerin geçersizliğine neden olabilir.
Arabuluculuk anlaşmalarında icra edilebilirlik şerhi alınmadan takibe geçilemez.

Sonuç

İlamlı icra takibi, yargı kararlarının etkili bir şekilde hayata geçirilmesini sağlayan önemli bir hukuki araçtır. Ancak her aşamasında titizlikle işlem yapılması, hem alacaklı hem de borçlu açısından hak kayıplarının önlenmesi için gereklidir. Özellikle takibe konu ilamın hukuki niteliği, kesinleşme durumu, zamanaşımı süresi ve tebligat işlemleri büyük önem taşır. Bu nedenle uzman bir icra avukatı desteğiyle takip sürecinin yürütülmesi önerilir.

Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki destek için iletişime geçebilirsiniz.