İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi: İşçi ve İşveren Açısından Değerlendirme

İş sözleşmesinin feshi, hem işçi hem işveren açısından ciddi hukuki sonuçlar doğuran bir işlemdir. Fesih sebepleri 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24 ve 25. maddelerinde haklı sebepler olarak düzenlenmiş, bu sebepler var ise taraflara derhal ve tazminatsız fesih hakkı tanınmıştır.

✅ 1. İşçinin Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı (İK md. 24)

A. Sağlık Sebepleri

İşçi şu hallerde sözleşmesini derhal feshedebilir:

İşin niteliğinden doğan bir sebeple sağlığı veya hayatı için tehlike oluşuyorsa
İşverenin işçiye veya başka bir işçiye bulaşıcı hastalık veya hastalık bulaştırma ihtimali olan bir durumda bulunması

Örnek: Zehirli gazla çalışan bir ortamda koruyucu ekipman verilmemesi.

B. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık (md. 24/II)

İşçi aşağıdaki nedenlerle sözleşmesini derhal ve tazminatlı feshedebilir:

Ücretin zamanında ve eksiksiz ödenmemesi
İşverenin hakaret etmesi, tehditte bulunması
Cinsel taciz, mobbing
İşverenin işçiyi veya ailesinden birini aldatması
İşçiye zorla iş yaptırma veya işçiyi suça teşvik etme

Örnek: 2 ay boyunca ücret ödenmemesi, işçinin hakaret ve baskıya maruz kalması.

C. Zorlayıcı Sebepler

İşçinin çalışmasını engelleyen, işyeri dışındaki mücbir sebeplerin varlığı (örneğin doğal afet, ulaşımın tamamen kesilmesi vs.)

✅ 2. İşverenin Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı (İK md. 25)

A. Sağlık Sebepleri

İşçi:

Sürekli hastalığı sebebiyle uzun süre işe gelemiyorsa
İşçinin hastalığı işe devamını imkânsız hale getiriyorsa

Not: Bu fıkra ile fesih halinde kıdem tazminatı ödenir, ihbar tazminatı ödenmez.

B. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık (md. 25/II)

En sık kullanılan fesih nedenlerindendir. Şunları kapsar:

İşçinin işe sahte belge ile girmesi
İşyerinde hırsızlık, kavga, hakaret
İşverenin güvenini kötüye kullanma
İşçinin cinsel tacizde bulunması
İşçinin işyerinde alkollü veya uyuşturucu madde etkisinde bulunması
İşçinin işe devamsızlığı (izinsiz 2 iş günü veya 1 ayda 3 iş günü vs.)

Örnek: 3 gün üst üste izinsiz işe gelmeyen işçinin iş sözleşmesinin haklı nedenle feshi.

C. Zorlayıcı Sebepler

İşçiden kaynaklanmayan bir sebeple 1 haftadan fazla süre işe gelinmemesi (örneğin tutuklanma).

⚖️ 3. Haklı Fesihte Tazminat Durumu

Fesheden Taraf	Kıdem Tazminatı	İhbar Tazminatı
İşçi (haklı sebep varsa)	Evet	Hayır
İşveren (haklı sebep varsa)	Hayır	Hayır

4. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler

Fesih süresi: Haklı fesih hakkı doğduktan sonra 6 iş günü içinde kullanılmalıdır.
İspat yükü: Haklı fesih nedenini iddia eden taraf ispatla yükümlüdür.
Fesih bildirimi: Açık, yazılı ve gerekçeli olmalıdır.
Arabuculuk süreci: Feshe dayalı alacaklar için zorunludur.

Sonuç

İş ilişkilerinde haklı nedenle fesih, taraflara derhal sözleşmeyi sonlandırma hakkı verir. Ancak bu hakkın kötüye kullanılmaması ve her iki tarafın da delil ve yazılı bildirim kurallarına uyması büyük önem taşır. Aksi halde, haklı fesih değil haksız fesih doğar ve tazminat yükümlülüğü gündeme gelir.

Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki destek için iletişime geçebilirsiniz.