Trafik Kazasında Yolcunun Tazminat Hakları
Trafik kazaları yalnızca sürücüleri değil, araçta yolcu olarak bulunan kişileri de doğrudan etkileyen olaylardır. Yolcular, kazada kusurları bulunmasa dahi çoğu zaman ciddi bedensel ve maddi zararlara maruz kalırlar. Bu nedenle, Türk hukukunda yolculara geniş bir tazminat hakkı tanınmıştır. İşte yolcunun trafik kazası sonrası sahip olduğu tazminat haklarına dair ayrıntılı inceleme:
1. Yolcunun Dava Açabileceği Taraflar: Sürücü, Araç Sahibi ve Sigorta Şirketleri
-
Araç Sürücüsü: Kazaya kusuruyla sebebiyet veren sürücü, doğrudan sorumludur.
-
Araç Sahibi (İşleten): Sürücünün farklı kişi olması halinde araç sahibi de sorumludur. Karayolları Trafik Kanunu’na göre işleten, sürücünün fiillerinden doğrudan sorumlu tutulur.
-
Sigorta Şirketleri: Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (trafik sigortası), üçüncü kişilerin uğradığı zararları poliçe limitleri dahilinde karşılar. Yolcular da üçüncü kişi statüsünde olduğundan sigortadan doğrudan tazminat talep edebilir.
-
Diğer Sorumlular: Kaza, üçüncü bir kişinin (örneğin yol üzerindeki engel veya yayaların dikkatsizliği) kusuruyla meydana gelmişse, bu kişiler de davada sorumlu tutulabilir.
Yolcu, zararın tamamını tek bir sorumludan talep edebilir. Ödeme yapan sorumlu, diğerlerinden paylarını rücu yoluyla isteyebilir (TBK m. 50 vd.).
2. Sorumluluğun Dağılımı: Müteselsil Sorumluluk
Yargıtay uygulamasına göre, birden fazla aracın karıştığı kazalarda her sürücü kendi kusuru oranında sorumludur. Ancak yolcu yönünden sorumlular müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Bu da şu anlama gelir: Yolcu zararın tamamı için dilediği bir sorumludan (sürücü, işleten veya sigorta şirketi) ödeme talep edebilir. Ödeme yapan sorumlu, diğer sorumlulara kusur oranında rücu eder.
3. Kusur Oranı ve Tazminatın Belirlenmesi
-
Yolcu Kusursuzluğu: Yolcular, kural olarak kazanın meydana gelmesinde kusurlu sayılmaz. Bu nedenle tazminat taleplerinde kusur indirimi uygulanmaz.
-
Kusur Oranına Göre Dağılım: Örneğin %75 kusurlu sürücü ve %25 kusurlu diğer taraf varsa, yolcu yine zararın tamamını talep edebilir. Ödeme yapan taraflar kendi aralarında kusur oranına göre paylaşım yapar.
-
Tazminat Hesabı: Tedavi giderleri, iş gücü kaybı, sürekli sakatlık, destekten yoksun kalma (ölüm halinde yakınlar için) gibi zarar kalemleri dikkate alınarak hesaplama yapılır. Ayrıca uygun hallerde manevi tazminat da talep edilebilir.
4. Zorunlu Trafik Sigortasının Yolcuya Ödeme Yükümlülüğü
Zorunlu trafik sigortası, üçüncü kişilerin uğradığı bedeni ve maddi zararları karşılar. Yolcu, hem bindiği aracın sigortasından hem de karşı aracın sigortasından başvuru yapabilir.
2025 yılı teminat limitleri:
-
Kişi başına ölüm ve sürekli sakatlık: 2.700.000 TL
-
Kaza başına toplam: 13.500.000 TL
-
Maddi zarar (araç başına): 300.000 TL, kaza başı 600.000 TL
Önemli Not: Manevi tazminat talepleri sigorta kapsamına girmez; bu talepler doğrudan sürücü ve araç sahibinden istenir.
5. Sigorta Teminat Limitleri ve Kapsam Dışı Talepler
Sigortanın Karşıladığı Zararlar
-
Bedeni zararlar (tedavi, geçici/sürekli iş göremezlik, ölüm)
-
Maddi hasarlar
Sigortanın Karşılamadığı (Kapsam Dışı) Talepler
-
Manevi tazminat
-
Araçta taşınan eşyaların zararı
-
İş durması, kar kaybı gibi dolaylı zararlar
-
Sigortalının kendi kusuruna denk gelen zarar kısmı
Limitler aşıldığında, aşan miktar kusurlu sürücü veya araç sahibinden tahsil edilir.
6. Başvuru Süreci: Sigorta ve Tahkim
-
Başvuru: Yolcu, kazayı öğrendiği andan itibaren 15 gün içinde sigorta şirketine başvurmalıdır.
-
Belgeler: Kaza tespit tutanağı, sağlık raporları, tedavi faturaları, kusur raporu başvuruya eklenmelidir.
-
Sigorta Şirketinin Cevabı: 15 gün içinde olumlu/olumsuz cevap verilmelidir. Cevap verilmez veya talep reddedilirse zarar gören:
-
Doğrudan dava açabilir, veya
-
Daha hızlı bir çözüm için Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilir.
-
Sonuç
Trafik kazasında yolcular, kusursuz olduklarından dolayı geniş tazminat haklarına sahiptir. Hem araç sürücüsüne hem araç sahibine hem de sigorta şirketine başvuru yaparak zararlarını talep edebilirler. Önemli olan, sürecin zamanında ve doğru belgelerle yürütülmesidir.
Yolcuların hak kaybına uğramamaları için kazadan hemen sonra hukuki destek almaları büyük önem taşır.
Makale bilgilendirme amaçlıdır. Hukuki destek için iletişime geçiniz.
