Yargı Reformu ve Adalet Bakanlığı’nın Çalışmaları
Yargı Reformu ve Adalet Bakanlığı’nın Çalışmaları
Giriş
Türkiye’de yargı sistemi, hukukun üstünlüğünü esas alarak hem vatandaşların hak ve özgürlüklerini güvence altına almayı hem de adil, hızlı ve öngörülebilir bir adalet ortamı oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, 2025–2029 yıllarını kapsayan 4. Yargı Reformu Strateji Belgesi, Adalet Bakanlığı öncülüğünde hazırlanmış, Cumhurbaşkanı tarafından 23 Ocak 2025'te ilan edilmiştir turkiyehukuk.org+14sgb.adalet.gov.tr+14ihd.org.tr+14. Söz konusu belge, beş temel amaç, 45 hedef ve 264 faaliyet içerirken; “10. Yargı Paketi” adıyla ilk yasal düzenlemeler TBMM’ye sunulmuştur hurriyet.com.tr+1aa.com.tr+1.
Temel İlkeler ve Vizyon
-
Hukukun üstünlüğü: Yargı sisteminin gecikmeyen, öngörülebilir ve şeffaf işlemesi, hukuk devleti esaslarını pekiştirir youtube.com+15sgb.adalet.gov.tr+15kriterdergi.com+15.
-
Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı: Anayasal düzeyde güvence altına alınan yargı bağımsızlığı, hem hâkim hem savcılar için evrensel standartlara uygun şekilde güçlendiriliyor icj.org.
-
Adil yargılanma ve makul sürede karar: CEPEJ modeline uygun hedef sürelere dayalı süreç yönetimiyle, makul sürede yargılanma hakkı esas alınmaktadır hurriyet.com.tr+6hukukbook.com+6yargireformu.adalet.gov.tr+6.
-
Savunma hakkı ve şeffaflık: Savunmanın etkin kullanımı desteklenmekte; yargı süreçleri açık, anlaşılır ve hesap verebilir hale getiriliyor .
-
Adalete erişim ve alternatif çözüm yolları: Arabuluculuk, e-duruşma ve dijital çözümler ile vatandaşların adalete hızlı ve kolay ulaşımı hedefleniyor facebook.com+4hurriyet.com.tr+4hukukbook.com+4.
Beş Ana Hedef
Belgede öne çıkan beş stratejik hedef ve bunlara ilişkin önemli çalışmalar:
1. Kurumsal Yapının Güçlendirilmesi ve Süreç Yeniden Yapılandırılması
-
Yeni mahkeme ve ihtisas birimleri kurulması, Yargıtay ve Danıştay daire sayılarının iş yüküne göre artırılması
-
İstinaf ve temyiz süreçlerine maksimum 6 ay hedef süre sınırı getirilmesi
-
Bozma kararlarına öncelik verilmesi, duruşma ertelenme sürelerinin en fazla 2 ay olması hurriyet.com.tr.
2. İnsan Kaynakları Kapasitesinin Geliştirilmesi
-
Hakim ve savcılara yönelik liyakate dayalı sınav, şeffaf atama ve disiplin süreçleri
-
Yargı etiği ilkelerinin tanımlanması ve uygulanmasının güçlendirilmesi ayboga.av.tr+15icj.org+15hurriyet.com.tr+15.
3. Ceza Adaleti Sisteminin Etkinliğinin Artırılması
-
“10. Yargı Paketi” kapsamında, infaz süreçlerinde kapsamlı düzenlemeler (örneğin, açık infaz kurumlarına geçiş, cezalı algısının giderilmesi) yürürlüğe girmiştir hurriyet.com.tr+3adalet.gov.tr+3aa.com.tr+3.
-
Kısa süreli hapis cezaları yeniden değerlendirilerek, gerektiğinde hapis yerine zorunlu kamu hizmetine geçiş imkânı tanınacak hurriyet.com.tr.
4. Hukuk ve İdari Yargılama Süreçlerinin Etkinliği
-
E-duruşma, elektronik dosyalama, UYAP entegrasyonunun yaygınlaştırılması
-
Yapay zeka destekli öneri sistemleri ve belge analiz çözümleri hayata geçirilecek hurriyet.com.tr.
5. Adalete Erişimin Kolaylaştırılması
-
Dijital platformlar aracılığıyla hızlı çözüm (e-arabuluculuk, uzaktan duruşma)
-
Uyuşmazlıkların resmi yargıya gelmeden çözülmesine ağırlık vererek, iş yükünün azaltılması hurriyet.com.trfacebook.com+2yargireformu.adalet.gov.tr+2hurriyet.com.tr+2.
Önemli Konu Başlıkları ve Mevzuat Değişiklikleri
-
10. Yargı Paketi: Ceza ve güvenlik tedbirleri, infaz uygulamaları, açık-cezaevi geçiş yönetmeliğine dair çok sayıda hüküm içeriyor aa.com.tr.
-
Tutuklama kriterleri: Kısmi yeniden düzenleme; 2 yıl altı hapis cezaları için tutuklama yerine alternatif önlemler öngörülecek hurriyet.com.tr.
-
Çocuk adaleti: Suça sürüklenen 15 yaş altı çocuklar için koruyucu mekanizmalar; tekrarlayan suçlarda rehabilitasyon sistemi olup, hapis cezası azaltılıyor .
-
Trafik ve kamu düzeni suçları: Yaygın yakınma yaratan eylemler (silahla düğün vb.) için cezalar artırılıyor hurriyet.com.tr+1youtube.com+1.
Adalet Bakanlığı’nın Uygulamalı Çalışmaları
-
Yargı Reformu Strateji Belgesi’nin uygulama takvimini netleştiren eylem planı yayımlanmıştır yargireformu.adalet.gov.tr+15sgb.adalet.gov.tr+15hukukbook.com+15.
-
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un ifadesine göre, “ceza adaleti sisteminin etkinliğini artırmaya yönelik hedefler” adım adım hayata geçirilmektedir aa.com.tr.
-
Haftalık “Adalet Dijital Bülten” aracılığıyla reform adımları, teknolojik gelişmeler, mevzuat değişimleri kamuoyuna aktarılmaktadır youtube.com.
Değerlendirme
Yargı Reformu Strateji Belgesi, önceki (2009, 2015, 2019) reformların devamı olarak hazırlanmış; yargı sistemini bütüncül, modern, insan haklarıyla uyumlu bir yapıya taşımayı hedeflemektedir hurriyet.com.tr+1hukukbook.com+1.
Yanı sıra, yargı sürecinin her düzeyinde teknoloji, şeffaflık, hız ve erişilebilirlik öne çıkarılarak, vatandaş memnuniyetini artırmaya yönelik saha çalışmaları yürütülmektedir. 10. Yargı Paketi ile ceza sistemine erken müdahale stratejileri somutlaştırılmıştır.
Sonuç
Türkiye, hukukun üstünlüğü ve adil yargılanma ilkeleri ışığında; yargı bağımsızlığını pekiştiren, ceza adaletinde etkinliği artıran, dijitalleşme ile süreçleri sadeleştiren, vatandaş odaklı reform programlarını adım adım uygulamaktadır. Somut düzenlemelerle infaz, tutuklama, yargı süreleri ve çocuk adaleti gibi alanlarda ilerleme sağlanmış, e‑duruşma ve yapay zeka uygulamalarıyla modernleşme yolunda ciddi adımlar atılmıştır. Bu reform süreci, sürdürülebilir hukuk devleti modeline doğru önemli bir ilerleme olarak değerlendirilmektedir.
Not: Makale bilgilendirme amaçlıdır. Ayrıntılı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
